Het Venezolaanse politieke landschap voor de (Chavistische!) overwinning

Een bittere pil

Zelfs zonder de resultaten van de "mega-verkiezingen" op de vooravond te kennen, was het niet moeilijk ze op de ochtend van 22 november te raden: In de nieuwsberichten van 6 uur, 6.30 uur, 7 uur, 7.30 uur op France Culture, of om 8 uur en 12 uur op France Inter of France Info (om er maar een paar te noemen) viel geen woord te horen over Venezuela. Het was dan ook een bittere pil om te slikken: een overwinning van Nicolás Maduro op de radio moeten aankondigen! Zonder enig mogelijke tegenspraak (zoals Agence France Presse opmerkte) had het chavisme immers zojuist een klinkende overwinning behaald bij de regionale verkiezingen door twintig (later teruggebracht tot negentien) van de drieëntwintig deelstaten van het land binnen te halen, alsook het burgemeesterschap in Caracas. Na de presidentsverkiezingen van 2018 en de parlementsverkiezingen van 2020 te hebben geboycot, nam de radicale en deels "putschistische" oppositie deze keer wel deel aan de verkiezingen.

Hoe kunnen wij een dergelijk succes begrijpen in een land dat door de "waakhonden" systematisch wordt voorgesteld als een mengeling van mislukte staat en schurkenstaat die aan de oorsprong ligt van een humanitaire catastrofe? Om de voorspelbare tekortkomingen van de [Franse] "openbare dienst" (zo karikaturaal is zijn vijandigheid tegenover het chavisme geworden) goed te maken, zijn wij vóór deze "mega-verkiezingen" (23 gouverneurs, 335 burgemeesters, 253 wetgevers van de deelstaten en 2.471 gemeenteraadsleden) naar Venezuela getrokken. Nadat ik het grootste deel van mijn tijd in Caracas en aan de Colombiaanse grens, in de deelstaat Táchira, had doorgebracht, twee gebieden die even emblematisch als strategisch zijn, was het betrekkelijk gemakkelijk de toekomstige overwinning van de Grote Patriottische Pool (GPP) te voorspellen en het hoge niveau van onthouding dat uiteraard de verkiezingen zou kenmerken [1].

Humanitaire ramp?

Laten we het van het begin af aan duidelijk maken: de aankomst in Venezuela brengt een soort opluchting teweeg. Logica zou voorschrijven dat we in een land van zombies en 'levende doden' terechtkomen. Dat is niet het geval. Op 30 september publiceerde de katholieke universiteit Andrés Bello (UCAB) in Caracas nochtans een nationale enquête over de levensomstandigheden (Encovi) - en die de internationale media met plezier hebben overgenomen [2] - volgens dewelke meer dan negen van de tien Venezolanen (94,5%!) in armoede zijn vervallen. Meer dan drie op de vier (76,6%) leven zelfs onder de extreme armoedegrens (minder dan de tegenwaarde van 1,25 dollar per dag, volgens de VN). "We hebben wellicht de bodem van de totale armoede bereikt. Dit is het maximaal mogelijke", verklaarde de socioloog Luis Pedro España, een onderzoeker van het Instituut voor Economisch en Sociaal Onderzoek (IIES) van de UCAB.

Opvallend. Maar toch... Met zulke aantallen moet men menigten tegenkomen van blootsvoets, haveloze mensen, hun gezichten aangevreten door achtdaagse baarden, in een staat van ver gevorderd lichamelijk verval. Niets van dit alles in Caracas, op de Sabana Grande, een voetgangersboulevard van ongeveer 3 kilometer lang, afgezoomd met winkels, onderbroken door schakers en straatverkopers, waar een hele wereld van mannen en vrouwen, en niet te vergeten kinderen, niet te klein en niet te groot, niet te dun en niet te dik, rustig rondloopt met maskers op hun gezicht. Normaal, zouden we durven zeggen. (...)

Overal springt het aanbod van markten, winkels, apotheken en alle dienstverlenende bedrijven in het oog.

(...) wij zijn ver verwijderd van de onmenselijke situatie die bijna eensluidend wordt beschreven.

Uitdagingen

Geen van deze gesprekspartners behoort tot de rechtse oppositie. Ze noemen zich allen "chavist", revolutionair, betrokken bij de gemeenteraden of de Bolivariaanse militie. Die laatste omvat 3.400.000 burgermannen en -vrouwen, waaronder 700.000 operationele strijders die regelmatig militaire oefeningen doen om "het vaderland te verdedigen" voor het geval dat. "Het moreel van de militanten is hoog", zegt Antonio Ovalles. Maar niemand ontkent de moeilijkheden, niemand windt er doekjes om. (...) Om te overleven heeft iedereen een tweede baan, en dat heeft gevolgen voor de kwaliteit van de openbare besturen. De regelmaat waarmee mensen gaan werken is niet dezelfde, dit is het gevolg van de pandemie." (...)

Bovenop deze moeilijkheid komen nog de tekortkomingen van de openbare diensten. Zoals de "apagones", de frequente stroomonderbrekingen. In zijn huis in Rubio ontvangt José Pérez wel internet via de satelliet, maar dan vanuit Colombia. "CANTV [Venezuela's openbare telefoon- en internetprovider] heeft bandbreedteproblemen, heeft geen vervangmateriaal", legt hij gedesillusioneerd uit, maar niet zonder scherp af te sluiten "en de apparatuur werd gesaboteerd."

Om terug te keren naar Caracas: de gasleidingen voor de huishoudens gaan niet verder dan de grenzen van de parochie [5] van Altagracia, zodat zij La Pastora niet bereiken. Bijna de hele buurt is aangewezen op gasflessen voor huishoudelijk gebruik. Als ze al voorradig zijn. Maar de nachtmerrie van de inwoners draagt een andere naam: water. In elk huis, rijk of bescheiden, staan de kamers en gangen vol met vaten, bekkens, flessen en containers, gevuld met het kostbare vocht. Het is een kwestie van geen tekort te hebben wanneer de onvermijdelijke afsluiting zich voordoet. En het is in deze maand november opnieuw gebeurd. Al vier dagen lang is koken, afwassen, tanden poetsen, douchen of naar het toilet gaan een hindernissenloop geworden. Terwijl politieke verantwoordelijken en gezondheidsambtenaren in de strijd tegen de pandemie de onoplettende en verstrooide mensen voortdurend op de vingers tikken: "Verdomme, was je handen!"

In een klaslokaal in een (zeer goed onderhouden) lagere school in La Pastora vergaderen vijfentwintig mensen uit evenzoveel gemeenteraden, een instelling die in 2006 is opgericht om burgers op gemeentelijk niveau te organiseren op basis van directe democratie. Jesus García, animator en trainer van de volkse gemeente Altos de Lidice (een naburige wijk), kandidaat-gemeenteraadslid van de Grote Patriottische Pool (GPP), de chavistische coalitie, voor de "municipio" Libertador (het hart van Caracas) bij de verkiezingen van 21-N (21 november, afgekort). Doel van de bijeenkomst : de oprichting van een Waterbeheerscomité. Het beheersorgaan Hidrocapital zond drie van zijn ambtenaren, waaronder een ingenieur. Zonder overdreven agressie, ook zonder botheid, uitten de inwoners hun ongenoegen. De ingenieur lijkt gewend aan dit soort vragen en luistert aandachtig. De inwoners stellen hem veel vragen. Zijn antwoorden hebben niets van een ambtenarees verkoopspraatje. Hij bekijkt de kwestie langs alle kanten.

"In Caracas wordt geen liter water geproduceerd. "De watervoorziening van de hoofdstad is afhankelijk van drie kunstmatige meren. Ze liggen op 160 kilometer afstand en 200 meter boven de zeespiegel, in Camatagua, en het grootste meer levert 80% van wat de hoofdstad verbruikt. Tussen valleien en "cerros" - heuvels - spreidt Caracas zich uit tussen 800 en 1.000 meter boven de zeespiegel. Het water van Camatagua moet dus omhoog gebracht worden. Vijf gigantische pompen die in de jaren tachtig door Siemens zijn geïnstalleerd, dragen daartoe bij. Twee van die installaties zijn buiten werking. De Duitse firma is de enige die deze technologie, die vrij oud is, beheerst en in staat is ze terug op te knappen. "Toen ze gebouwd werden, hadden we geen problemen met welk land ter wereld dan ook. Dat is niet meer het geval. We vragen Siemens om tussenbeide te komen. De firma antwoordt: "We zouden u graag helpen, maar als we dat doen, zullen we onder de sancties van de VS vallen." Ondanks de moeilijkheden heeft Venezuela geld om een reparatie te betalen of materiaal te kopen. "Ze willen ons niet eens een schroevendraaier verkopen!"

We hebben het duizend keer gelezen, tienduizend keer gehoord: "De sancties van de VS verergeren de crisis, maar de crisis bestond al vóór de sancties [6].” Dat is bijzonder misleidend. De scherpe daling van de olieprijzen van 103,46 dollar per vat in 2012 naar 34,02 dollar in 2016 heeft de Bolivariaanse regering en de sociale programma's die via de "missies" worden uitgevoerd - programma's die door de FAO werden toegejuicht - ongetwijfeld in ernstige moeilijkheden gebracht: . Maar "moeilijkheden" betekenen niet een "totale ineenstorting", zoals we hebben gezien. Zijn de prijzen van koolwaterstoffen vanaf 2017 niet weer gaan stijgen om momenteel rond de 80 dollar te schommelen?

VS in de aanval

Opdroging van de olie-inkomsten, de dood van Hugo Chávez (2013), het opstandige geweld van de "guarimbas" (2014): voor de Verenigde Staten lijkt de tijd rijp. Het VS-Congres neemt zijn eerste maatregelen tegen de Bolivariaanse regering. Er was toen geen voedselcrisis, ook al glipten er te midden van de "guarimbas" in de burgerwijken geraffineerde "lege maag marsen" binnen, zoals in Chili onder Salvador Allende. In maart 2015 ondertekende Barack Obama het befaamde decreet dat Venezuela als een "buitengewone bedreiging voor de nationale veiligheid van de Verenigde Staten" uit het niets uitvond. Er begon een economische, politieke, diplomatieke en militaire blokkade, vergezeld van een ongekende media-operatie," zegt onderzoekster Clara Sánchez, auteur van een boek over de verwoestingen van de unilaterale dwangmaatregelen die Washington aan haar land heeft opgelegd [7].

Nu de weg gebaand is door de Democraat Obama, haasten Donald Trump en zijn jongens zich om een operatie voor een "regimewissel" te verfijnen. Financiële sancties (augustus 2017); maatregelen om het de Venezolaanse regering onmogelijk te maken voedsel te kopen (november 2017); blokkade van PDVSA, haar dochterondernemingen en de gehele olie-industrie (januari 2019); vervolging van buitenlandse bedrijven die samenwerken met Caracas (februari 2020); illegale inbeslagnames van Venezolaanse activa in het buitenland - CITGO, de dochteronderneming van PDVSA in de Verenigde Staten (waarde: 7 miljard dollar; jaarlijkse inkomsten: 11 miljard dollar) [8] ; Monómeros Colombo Venezolanos S.A., een petrochemisch bedrijf gevestigd in Colombia (operationele waarde: $295 miljoen in 2018) ; 31 ton goud dat aan de Centrale Bank van Venezuela toebehoorde en door de Bank van Engeland in beslag is genomen (1,2 miljard dollar)... In totaal werd ongeveer 25 miljard dollar in beslag genomen.

Niet minder dan twee besluiten van het VS- Congres, zeven uitvoeringsbesluiten en 352 rechtstreekse sanctiemaatregelen tegen personen, bedrijven, schepen en vliegtuigen vormen de basis van deze moorddadige cocktail!

Alle sectoren van het land worden getroffen. Het elektriciteitsnet is vaak gebrekkig en geïnstalleerd met Amerikaanse en Europese technologieën. Vanaf 2014 weigerden deze bedrijven naar Venezuela te komen om onderhoud uit te voeren of vervangstukken te verkopen", vertelde de minister van Industrie (en voormalig minister van Buitenlandse Zaken) Jorge Arreaza ons op 10 november. “Er kan misschien sprake zijn van een gebrek aan investeringen door de staat op een bepaald punt, we moeten toegeven dat we fouten maken, maar in wezen is de toestand van het netwerk te wijten aan sancties. [Net als bij Siemens met water, is het importeren van onderdelen van General Electric onmogelijk geworden. We hebben een beetje kunnen vervangen, met de hulp van een Chinees bedrijf, maar dit is nooit echt gelijkwaardig.”

Om dezelfde redenen is de olie-industrie, die al meer dan een eeuw afhankelijk is van uit de Verenigde Staten geïmporteerde technologie, apparatuur en werktuigen, geleidelijk aan het instorten. Meer materiaal, meer vervangstukken, efficiënter dagelijks onderhoud. Nu de voorraden slinken, begint Venezuela moeite te krijgen met het importeren van voedsel. Het is niet dat het land niet produceerde", zegt Clara Sánchez. Sinds Chávez aan de macht was, is de productie aanzienlijk gestegen. Maar de bevolking is ook gegroeid, evenals de levensstandaard en dus de consumptie. Het was dus nodig om [9] in te voeren. "Vanaf 2015 hebben georganiseerde tekorten, eindeloze rijen en "bachaqueo" (verkoop van voedsel op de zwarte markt) het leven van de Venezolanen aangetast. Om de greep te versoepelen en het meest kwetsbare deel van de bevolking te beschermen, heeft de regering de plaatselijke bevoorradings- en produktiecomités (CLAP) opgericht, een programma dat gesubsidieerd voedsel verstrekt aan zes miljoen gezinnen. "Nauwelijks was dit programma gelanceerd of het werd, zonder enige logica, het meest aangevallen programma in de wereld! In Argentinië zijn er 11 miljoen mensen in de volkskantines: Niemand met gezond verstand zou het in zijn hoofd halen om deze "comedores" aan te vallen!

Voedsel als oorlogswapen

Voedsel als oorlogswapen: om Venezolanen tegen Maduro op te zetten, moet je ze laten verhongeren. Reeds in 2016 heeft de door de oppositie gedomineerde Nationale Assemblee (AN) 2016-2020, waaruit de "zelfbenoemde" Juan Guaidó zal voortkomen, de CLAP's aan de kaak gesteld; aan het hoofd van de permanente controlecommissie van de AN was Freddy Superlano de vurigste tegenstander. Washington en zijn trawanten van de Groep van Lima populariseren het thema van "de ergste voedselcrisis ter wereld" en vervolgen nationale en internationale ondernemingen die voedsel leveren aan de Bolivariaanse Republiek. Op 25 juni 2018 heeft de Europese Unie sancties opgelegd aan leden van de Venezolaanse regering, onder meer tegen hen die actief zijn in de levensmiddelensector. Een voorbeeld uit honderd: vervolgd in 2018 onder druk van de Verenigde Staten, moeten de Mexicaanse bedrijven El Sardinero, Delmar Logística, Almacenes Vaca en Rice & Beans elk een boete van 750.000 dollar betalen en zich ertoe verbinden geen voedsel meer te leveren aan CLAP's.

Een Colombiaans-Venezolaanse ondernemer, Alex Saab, is een doelwit van dezelfde dodelijke strategie en komt in het oog van de storm terecht. Voedsel, medicijnen, brandstof dragen bij om Venezuela te voorzien van essentiële goederen die in het buitenland gekocht worden. De oppositiewebsite Armando.info, die voor 200.000 dollar per jaar gefinancierd wordt door de Open Society Foundation van bankier George Soros en de National Endowment for Democracy (NED) [10] van de VS en waarvan de journalisten in Miami en Bogotá wonen, publiceert een reeks "onderzoeken" die de "corrupte" Saab tot de stroman van Maduro maken. Modder gooien en afknallen. De campagne "Maduro-Saab-corruptie-CLAP" gaat van start en wordt overgenomen door de websites RunRun.es, El Pitazo en Efecto Cocuyo, die zeer populair zijn bij de Venezolaanse oppositie, en versterkt door de internationale media. Saab wordt op 12 juni 2020 illegaal gearresteerd in Kaapverdië terwijl hij op weg is naar Iran om handelsovereenkomsten te sluiten. Op 17 oktober 2021 wordt hij uitgeleverd aan de Verenigde Staten. Hij wordt ervan beschuldigd een uitgebreid netwerk te leiden dat de Venezolaanse president en zijn regering in staat heeft gesteld om humanitaire hulp voor de inwoners van het land in eigen zakken te steken [11]!

Een vuile, onconventionele, maar totale oorlog. Het embargo blokkeerde niet alleen de olie-export, maar onderbrak ook de invoer van verdunningsmiddelen, die nodig zijn om zware ruwe olie te raffineren tot benzine voor binnenlands gebruik. De daaruit voortvloeiende tekorten aan benzine en diesel dwongen de autoriteiten ertoe rantsoeneringsplannen toe te passen en nieuwe bevoorradingsbronnen te zoeken. In 2020 probeerden de Verenigde Staten de levering van brandstof uit Iran te verhinderen", zegt Clara Sánchez. Brandstoftekorten hadden de tractoren en het binnenlands vervoer moeten lamleggen! Ze hoopten dat de landbouw en de nationale voedselproductie gingen instorten en de bevolking nog meer zouden treffen..."

Een fles mineraalwater (anderhalve liter): "Een dollar! " zegt deze winkelierster op Baralt Avenue, in het kloppend en dichtbevolkt hart van Caracas. Alles is "één dollar" of een veelvoud daarvan. Een afgeronde, soms behoorlijk buitensporig rekening. Dodelijk voor de koopkracht, maar toch is het een oorlog voor het bezit van kleine bankbiljetten. Wat de "honderdjes" betreft, onnodig die te zoeken: die zijn er niet. Hier krijg je, indien nodig, voor de aankoop van een "empanada [12]", na een snelle klik op de rekenmachine, wisselgeld in bolivars (de nationale munteenheid). Als je er geen hebt, krijg je het equivalent van het verschuldigde bedrag in snoepjes aangeboden.

De bolivar? Het land heeft al jaren te kampen met een tekort aan plaatselijk contant geld. De geldvoorraad groeit niet in hetzelfde tempo als de prijzen. Onlangs werden de Venezolanen wakker met zes nullen minder op hun biljetten. Hyperinflatie heeft de bolivar waardeloos gemaakt. De aankoop van zelfs de eenvoudigste producten leidde tot transacties in de miljoenen.

(…)

Na zestien jaar strenge deviezencontroles werd op 29 augustus 2019 de vrije convertibiliteit van de bolivar hersteld, waardoor een groot deel van het dagelijkse leven in feite wordt gedollariseerd. De liberalisering van het gebruik van het groene biljet heeft bijgedragen tot een zekere stabilisering van de economie en in zekere zin tot een vermindering van het onevenwicht die het gevolg is van de economische oorlog en de aanval op de bolivar," verklaart Carlos Ron, viceminister van Buitenlandse Zaken voor Noord-Amerika. Het is duidelijk dat dit niet ideaal is; het zijn maatregelen die worden genomen midden in een situatie die met geen enkele andere historische periode te vergelijken valt.

(…)

Táchira ligt met zijn diepe valleien omringd door groene bergen tegenover Noord-Santander, een bijzonder zwavelrijk Colombiaans departement. Op twee en een half uur van de hoofdstad Cúcuta, en dus van de Venezolaanse stad San Antonio, ligt een gebied waar coca wordt geteeld, onder controle van gestructureerde groepen van de georganiseerde misdaad. De narco-paramilitairen - Gaitanist Self-Defences of Colombia (AGC) en Rastrojos. Dezelfde, Los Rastrojos, die "de redder van Venezuela" Guaidó hielpen om op 22 februari 2019 clandestien de grens over te steken, tijdens de beroemde episode van "humanitaire hulp" die Venezuela vanuit Colombia moest binnenkomen [14].

Smokkel en paramilitairen

Deze criminele groepen hebben een leidende rol gespeeld bij de plundering van Venezuela via de zogenoemde "extractiesmokkel", een endemische plaag van in de jaren 2015 tot 2018. Rekening houdende met hun gesubsidieerde prijs (van 30% tot 80%), kon de waarde van melk, suiker, rijst, allerlei producten, geneesmiddelen, maar ook brandstof, bij aankomst in het buurland met tien worden vermenigvuldigd. Dankzij dit verkeer en dankzij een fenomenale levendigheid zijn in Cúcuta grote winkelcentra ontstaan, waar voordien nooit een supermarkt was geweest. Venezuela was aan het wegzakken in tekorten.

(…)

Hoe dan ook, voor de Chavisten heet het grootste gevaar "paramilitarisme": extreemrechts van het buurland, als perfecte aanvulling van president Iván Duque. Deze groepen maken mensen bang om te praten en wij verliezen onze vrijheid," vervolgt Bonillas. Ik verzorg het radioprogramma "Opinie" en vrienden zeggen mij: "Wees voorzichtig". "In het gehucht El Bojal is het gevaarlijk om een sociaal leider te zijn en de vlag van Chávez te verdedigen", zegt Hendry Suazo, maar... "militieleden bewaken de in- en uitgang van de gemeente".

Tot overmaat van ramp doen personen zich voor als leden van deze groepen en spelen zij, via telefoon of internet, in op de angst om betaling van losgeld te eisen - de beruchte "vacuna" (vaccinatie).

Migratie

"Vroeger kwamen hier Colombianen, nu is het andersom", wordt ons verteld. Hoewel Baritalia een plattelandsgemeenschap is en de mensen gewassen hebben, heeft de crisis hen gedwongen te emigreren. Een aanzienlijk deel van de beroepsbevolking van het gebied is in het buurland gevestigd. Hoeveel mensen? Dat weet niemand. En nog minder op nationale schaal. De meest fantasievolle schattingen doen de ronde. Het tegen elkaar opbieden is volop aan de gang. In april 2019 suggereerden zogenaamde "officiële" cijfers ongeveer 3,7 miljoen mensen; in mei voorspelde het regionale coördinatieplatform van de Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen van de VN (UNHCR) 4.001.917 personen; twee maanden later, niet één meer, lanceerde de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) een operatie van lage propaganda om te mogen passeren - Hop! Hop! Hop! - tot een interessante... 6 miljoen; beducht om achter te blijven, doet de VN er nog een schepje bovenop: het zou 6,6 miljoen zijn in 2020 en 7 miljoen in 2022. Natuurlijk wordt de informatie herhaald zonder kritische afstand of onderzoek, maar is dat niet hoe de mediawereld tegenwoordig werkt?

Dubbel voordeel. De politieke en financiële belangen zijn kolossaal. Enerzijds maakt de extreme toename van het aantal Venezolaanse migranten het mogelijk om "Maduro's verwoestende beleid" bij de publieke opinie aan te klagen. Aan de andere kant vloeit het geld rijkelijk. In een verslag van februari 2020, onder de regering-Trump, onthulde het ministerie van Buitenlandse Zaken zijn bijdragen sinds 2016 aan "humanitaire bijstand aan Venezolanen": meer dan 656 miljoen dollar. Voordat Trump in januari het Oval Office verliet, kondigde dezelfde regering aan dat de bijdrage van de VS "om kwetsbare Venezolanen te helpen" 1,2 miljard dollar bedroeg. Ter indicatie: de middelen van het United States Agency for International Development (USAID) bedroegen 507 miljoen dollar voor de begrotingsjaren 2017-2019, waarvan 260 miljoen dollar voor hulp die zogenaamd werd beheerd door de regeringen van de omringende (rechtse) landen, en 247 miljoen dollar voor "ontwikkelingshulp", die rechtstreeks in de zakken van Guaidó's team terechtkwamen.

In juni 2021 heeft de door Canada georganiseerde internationale donorconferentie voor solidariteit met Venezolaanse vluchtelingen en migranten meer dan 1,5 miljard dollar aan subsidies en leningen toegezegd, waarvan 954 miljoen dollar naar de onthaallanden in Latijns-Amerika en het Caribisch gebied gaat. Deze laatste hebben er belang bij de cijfers op te blazen om er zoveel mogelijk voordeel uit te halen. Een groot aantal niet-gouvernementele organisaties (ngo's) heeft eveneens belangstelling voor dit gebied, en hoewel zij "solidair" zijn, werken zij niet noodzakelijkerwijs altijd belangeloos.

Op 30 maart 2020 telde Uniminuto, een Colombiaanse universitaire radiozender, de middelen die Colombia alleen al heeft ontvangen: 950 miljoen dollar sinds 2017, de bedragen van de UNHCR, de katholieke kerk en andere instanties niet meegerekend. In september 2019 maakte de Europese Unie 30 miljoen euro over naar Bogotá, een maand later gevolgd door Spanje (50 miljoen euro). Maar, zo merkt Clara Sánchez op, "in dit land, dat beweert de meeste Venezolaanse migranten te ontvangen, met bijna 2 miljoen mensen, zijn slechts 500 van de 15.000 die de procedure om toegang te krijgen tot de recente tijdelijke beschermingsstatus (TPS) begonnen, erin geslaagd deze af te ronden. Dit is ver verwijderd van de doelstelling die voor dit jaar 2021 was aangekondigd, namelijk 800.000 regularisaties [16]!" Het is slechts een kleine stap van daar om te zeggen dat de werkelijkheid nauwelijks overeenstemt met de beweringen van de Colombiaanse regering en dat men zich terecht kan afvragen hoeveel Venezolaanse "vluchtelingen" er werkelijk zijn...

“Het vertrek van hele families heeft niet gewerkt”, verklaart Mariano Rangel, die zijn directe omgeving op zijn zachtst uitgedrukt goed kent. Vertrekken is goed voor de man die weggaat en zijn gezin achterlaat, wat het meest voorkomt. Hij is daar, in de landbouwsector, maar hij heeft zijn familie hier, naar wie hij geld stuurt...

Nog niet zo lang geleden werd er van brandstof tot voedsel gesmokkeld in de richting Venezuela-Colombia. De stroom is omgedraaid. Olie, melk, vlees, shampoo: Elke winkel in Táchira staat nu vol met Colombiaanse producten. "Het is een kwestie van prijs. Er is een eigen Venezolaanse productie, maar door de hyperinflatie is die nu duurder dan die van het buurland.

Naast de paramilitaire maffia's, die op grote schaal handel dreven, waren duizenden mensen aan beide zijden van de grens afhankelijk van een informele bron van inkomsten : de smokkel van Venezolaanse benzine. Aan de Colombiaanse kant van de grens vestigden troepen geïmproviseerde verkopers - de " pimpineros" - zich met hun 25-liter blikken, zoals iedereen zich herinnert, langs de hoofdwegen van Noord-Santander.

Om een einde te maken aan dit lucratieve handelsverkeer van de "goedkoopste benzine ter wereld", omdat deze gesubsidieerd wordt, heeft de Bolivariaanse regering een dubbel distributiesysteem opgezet: het ene tegen "internationale" prijzen, onbetaalbaar voor de meeste Venezolanen; het andere gesubsidieerd, voor de gehele bevolking die in het bezit is van het Carnet de la Patria (een biometrische identiteitskaart voor het beheer van sociale programma's). Probleem opgelost? Niet echt...

“We leven nu van Colombiaanse benzine en we verkopen die”, moppert de Chavista die ons vergezelt als ze haar slecht onderhouden auto - bij gebrek aan vervangstukken, die onverkrijgbaar of te duur zijn geworden - voor een huis tot stilstand brengt waaruit een jong meisje tevoorschijn komt met een grote plastic container vol benzine. Over dit onderwerp kan onze gesprekspartner onuitputtelijk zijn:

“Ten eerste komt de gesubsidieerde benzine niet regelmatig aan. Hij is gerantsoeneerd. Als er benzine is, beslissen de autoriteiten wie er toegang toe heeft, op basis van de nummerplaat. Vandaag, om 5 uur 's ochtends, kwam de aankondiging: voor de municipio Junín [hoofdstad : [Rubio], auto's met nummers eindigend op 6 zullen worden bediend. Ik heb er twee. Ik weet niet wanneer ik vol kan tanken.

Anderzijds is onze benzine, om redenen die ik niet ken [maar die verband houden met de sancties die aan PDVSA zijn opgelegd], van slechte kwaliteit. Hij beschadigt de motoren van de voertuigen. Dus mengen we hem met Colombiaanse benzine.”

Het volk uitputten

Het constante geschuifel, het geklungel, het gefriemel. Dus wordt de bevolking moe. Onze chauffeur, die net zo'n "Chavista" is als zij, heeft er "genoeg van" en kotst op de beschermheer van Táchira [17], Freddy Bernal - "Hij heeft vooral zijn vrienden beschermd, kijk naar de wegen, ze zijn in een erbarmelijke staat! "over de burgemeester - "een corrupte vent! "over "de slechte beslissingen genomen in de politiek", over de CLAP - "die niet regelmatig komen" -, over de sociale programma's - "die almaar slechter werken" - en ze weet niet eens zeker of ze naar de stembus zal gaan.

Niet alles gaat goed in de beste der werelden. De onconventionele oorlog die door Washington en zijn bondgenoten wordt gevoerd, bereikt zijn doel. De bevolking uitputten. Inclusief degene die gisteren, massaal, de revolutie heeft gedragen.

Een nieuwe staat

De kern van het proces wordt gevormd door de gemeenteraden - zevenenveertigduizend in het hele land - die verantwoordelijk zijn voor het beheer, de planning en het bestuur op gemeenschapsniveau. Het georganiseerde volk van de befaamde "participatieve en protagonistische" democratie. “In 2006, toen de wet werd uitgevaardigd, was er enthousiasme voor de macht en de participatie van het volk”, herinnert Mariano Rangel zich.

“In het geval van Baritalia hebben we onze raad gevormd, met de plaatselijke bevolking, en hebben we projecten voorgesteld om de problemen op te lossen waarmee de bevolking te kampen heeft. Vanuit gratis programma's voor gezinnen werden woningen in goede staat verkregen. De daken werden vervangen, de straten werden geplaveid, de school en het gemeenschapshuis werden opgeknapt. "In deze eerste fase gingen verbeteringen in de toegang tot drinkwater en elektriciteit gepaard.” Met de dood van Chávez was er een eerste terugslag en de laatste jaren is het participatieniveau aanzienlijk gedaald. De burgers zijn meer bezig met hun dagelijkse problemen en de voedselsituatie... Politieke inspraakrechten zijn op de achtergrond geraakt." Dit is voor de resultaten van de aanval. Daarbij komen de tegenstrijdigheden die inherent zijn aan elk project, zelfs als het revolutionair is...

“Wij, op het niveau van de gemeenteraden, zijn zelfbesturend”, zegt men in El Bojal. Maar er is een botsing van machten met de bureaucratie. Zij wil niet erkennen dat er een georganiseerd volk is, een transformatie, een staat binnen een staat.

Een instelling is een levend organisme. Zijn eerste instinct is om te overleven. "Ongeacht wie er regeert," bevestigt Mariano Rangel, "revolutionair of tegenstander, er is een tendens om geen inspraak toe te staan aan de burgers. In theorie moeten binnen de "municipio" de burgemeester, de gemeenteraadsleden en de vertegenwoordigers van de gemeenschap worden betrokken. De burgemeesters doen hun best om deze vertegenwoordigers te coöpteren en er is geen participatieve planning of begrotingsdiscussie."

Dezelfde kritiek wordt geuit op het onderwijssysteem. Via de schoolraden biedt het ruimte voor inspraak. Er is op dit gebied weinig gedaan. "Er is een hardnekkige tendens, zowel op het niveau van de ministeries als op het niveau van de schoolhoofden en de leerkrachten, om een zekere verticaliteit te handhaven. "Zelfs aan de basis is er bovendien niets perfect. Ver van de absolute leegte van principes, abstracties en de wedloop naar ideologische zuiverheid, moet de "participerende democratie" zich bezighouden met wat wij de menselijke factor zullen noemen. "In zekere zin is er op gemeentelijk niveau sprake van een vorm van paternalisme: terwijl een meerderheid zich gedraagt als loutere ontvangers van voordelen, beheren slechts twee of drie personen de problemen ten overstaan van de overheidsinstanties."

"Laten we het volk vertrouwen", zei president Maduro: In twee fasen organiseert de PSUV open voorverkiezingen voor haar militanten om te kiezen wie hen op 21-N zal vertegenwoordigen. In het hele land beslissen op 27 juni 14.381 algemene vergaderingen over de leden die zich kandidaat stellen: 60% zijn vrouwen, 83% zijn jonger dan 50 jaar en de helft is tussen 21 en 30 jaar oud; Slechts 10% van de zittende burgemeesters stelt zich herkiesbaar, meer dan 90% van de aspirant-burgemeesters stelt zich voor de eerste keer kandidaat. Het is moeilijk om de participatie en vernieuwing van de basis te overtreffen [18]. Maar er zijn altijd uitzonderingen op elke regel. Als het verschil tussen twee kandidaten te klein is, grijpt de partij in: Wij willen (...) dat er geen onverzoenlijke standpunten zijn die ertoe leiden dat de ene groep de ene kant opgaat en de andere de andere," zei vicepresident Diosdado Cabello van de PSUV, "en in deze gevallen komt er een herziening. "En inderdaad, in sommige omstandigheden legt de partij haar keuze op, vaak door een derde persoon te kiezen.

Deze enkele uitzonderingen doen niets af aan het voorbeeldige karakter van het hele proces. Maar zij veroorzaken wel spanningen - bijvoorbeeld in de gemeenten Maracaibo, San Francisco, Cabimas en Santa Rita (deelstaat Zulia); of in San Antonio del Táchira, waar de jonge burgemeester William Gómez, die zeer populair is bij de militanten, werd afgezet ten gunste van de aspirant Sandra Sánchez; of in... Rubio. “Uiteindelijk beslist de partij wat zij in haar belang acht”, aldus Ixiareny Godoy. “Niet in onze belang. Ons volk werd vertegenwoordigd door degenen op wie we gestemd hebben. De belangen van enkelen gingen boven het collectieve belang en dit leidde tot ontgoocheling. Onze partij, want hier zijn we allemaal PSUV-ers - ze wijst naar Mariano en Rosario Rangel, die aan de discussie deelnemen - heeft ons de rug toegekeerd. En er is een kloof. Sommigen verzetten zich en blijven, uit discipline, maar anderen vertrekken. Hoe win je ze terug?”

Om verschillende redenen tasten vermoeidheid, teleurstelling en zelfs woede het chavisme aan. Naast de bovengenoemde oorzaken is er de corruptie of inefficiëntie van bepaalde verkozenen. De leiding van de besprekingen met de onwelgevallige rechtervleugel, die van Guaidó: "De staat trekt zich terug. We willen vrede, dat is prima, maar we geven toe op belangrijke punten. Als we onderhandelen, moeten we dat doen binnen het kader van de legaliteit en de rechtsstaat, zonder principes op te geven. Deze mogen niet geraakt worden. "Er bestaat ook twijfel over bepaalde initiatieven van de regering om de wurggreep van de blokkade te versoepelen, zoals het project van speciale economische zones (SEZ) die de nationale productie en export moeten verhogen door lokale en buitenlandse investeerders aan te trekken - "Een neo-privatisering! "of de tekenen van toenadering tot de werkgevers. De Venezolaanse Communistische Partij (PCV) gaat nog verder en breekt met de regering (zonder zich bij rechts aan te sluiten, natuurlijk). Volgens haar secretaris-generaal Oscar Figuera heeft het bestuur van de regering Maduro "niets meer te maken met het politieke project dat door Chávez is voorgesteld".

In Caracas, in de wijk Altos de Lidice, steekt een hevige militante, een chaviste in hart en nieren, de armen geamuseerd in de lucht: "Het leven is moeilijk, zelfs onze kinderen wankelen voor de oppositie!"

Het is duidelijk dat ontevredenheid of onthouding deze politieke familie op 21-N niet zal sparen.

De zelfverklaarde president Guaidó en de oppositie

Guaidó: de verdrinkingsdood. Hij zou alles kapotmaken, het leger verdelen, de interventie van de "mariniers" uitlokken, het chavisme verpulveren, een einde maken aan Maduro's "overweldiging". Trump had hem koning gemaakt, de Europese Unie adoreerde hem, de media van de "eerste wereld" vertroetelden hem teder. Het werd een totale mislukking. Zijn enige verwezenlijking is dat hij zijn landgenoten heeft uitgehongerd door steeds meer wrede sancties tegen zijn land te eisen van Washington en zijn aanhangers van de "internationale gemeenschap". Sinds 5 januari 2021 is hij zelfs geen parlementslid meer [19]. Sectoren van de oppositie hebben zich van hem afgekeerd en onderhouden normale institutionele betrekkingen met de regering. Ondanks oproepen om de laatste verkiezingen te boycotten, zitten sommigen van hen in het parlement en zijn ze aanwezig in lokale en regionale besturen.

Guaidó is nogal gespannen deze dagen. Maar hij blijft zich voordoen als een ingebeelde president. In mei 2021, presenteerde hij zijn nieuwe vondst: "Ja, ik roep op tot georganiseerd en burgerlijk protest om onze rechten op te eisen, ja, ik roep op tot demonstraties om Venezuela te redden en een nationaal reddingsakkoord te eisen. Dit akkoord zal er niet vanzelf komen, het komt er door de meerderheid uit te oefenen, door met het plan "Red Venezuela" de straat op te gaan!" De straat... blijft leeg. Het is lang geleden dat de tegenstanders, teleurgesteld, gefrustreerd, walgend, gedesillusioneerd, zijn oproepen nog serieus namen.

Deze keer kwam de cavalerie Guaidó niet te hulp. Na het fiasco van zijn strategie beseft te hebben, heeft Washington vanuit Bogotá, bij monde van ambassadeur James Story, aan de G-4, de coalitie van de vier belangrijkste oppositiepartijen - Volkswil (VP), Primero Justicia (Justitie Eerst; PJ), Democratische Actie (AD), Een Nieuwe Tijd (UNT) - aangekondigd dat het de "interim-president" tot 1 december 2021 zal steunen. "Voorbij deze grens is uw ticket niet langer geldig," lijken de meesters hun klerken te vertellen als ze het Venezolaanse radicale rechts toestaan of bevelen om de door Maduro's regering permanent aangeboden "dialoog" te aanvaarden.

Dit moet niet worden gezien als een versoepeling van de "maximumdruk". Het gaat om het nastreven van hetzelfde doel, maar met andere middelen. Terwijl Maduro, die graag zou zien dat de dwangmaatregelen opgeheven worden, Freddy Guevara (VP), veroordeeld voor het aanzetten tot geweld, vrijliet, stelt Story, via zijn programma "Aló Embajador" op Facebook, YouTube en Twitter, onomwonden: "De sancties opheffen zou een vergissing zijn zolang er geen onomkeerbare veranderingen plaatsvinden, die van groot belang zijn voor het herstel van de democratie in Venezuela."

Niettemin beginnen op 13 augustus in Mexico-Stad besprekingen, gefaciliteerd door het Koninkrijk Noorwegen en begeleid door de Russische Federatie en Nederland. Met tegenzin, maar met de rug tegen de muur, benoemde Guaidó het onderhandelingsteam van het Eenheidsplatform, dat zal geleid worden door Gerardo Blyde, een ex-parlementslid van Primero Justicia die naar Un Nuevo Tempo overstapte. Hij werd vergezeld door Freddy Guevara, Tomás Guanipa (secretaris-generaal van Primero Justicia), Stalin González (lid van de leiding van UNT), Luis Aquiles Moreno (vice algemene secretaris van Democratische Actie), Roberto Enríquez (lid van Copei, een oude historische formatie van de Vierde Republiek) en anderen.

Voorzitter van de Nationale Algemene Vergadering, Jorge Rodríguez leidt de regeringsdelegatie, die met één stem spreekt.

Uit deze eerste gesprekken kwamen de akkoorden voort die de organisatie van de "mega-verkiezingen" mogelijk zouden maken. Binnen de rechtse delegatie zijn er namelijk zowel "radicalen" (VP) als vertegenwoordigers van minder fundamentalistische partijen (PJ, AD). Bij wijze van gebaar van openheid kent de regering de oppositie twee van de vijf leidinggevende functies in de Nationale Kiesraad (CNE) toe en nodigt zij een missie van de Europese Unie uit om de komende raadpleging waar te nemen.

Ongeacht deze vorderingen, vallen één of twee punten onmiddellijk op: Op 13 mei werd in Mexico-Stad het Memorandum van Verstandhouding over het dialoogproces ondertekend tussen het Eenheidsplatform en... "de regering van de Bolivariaanse Republiek Venezuela". Een oppositie die tot voor kort de "usurpatie " aan de kaak stelde en de macht "onwettig" verklaarde, geeft aan Caesar wat Caesar toekomt en maakt een einde aan de fictie van de "Guaidó-regering". Bovendien worden in de gedeeltelijke overeenkomst voor de bescherming van de Venezolaanse economie en de sociale bescherming van het volk, op 6 september, de sancties impliciet en expliciet betwist.

Het segment dat het nauwst verbonden is met de belangen van Washington ondervindt dat het terrein verliest. Aan extreemrechtse zijde heeft de ultraradicale Maria Corina Machado zich tegen de besprekingen gekeerd: "Er zal geen einde komen aan de honger, het geweld, aan de ellende, geen muntstukje of inkomen dat ook maar iets waard is. Niet totdat de maffia geen macht meer heeft. Al het andere is gewoon heet water en broodkruimels voor de collaborateurs!" De Colombiaanse vicepresident en minister van Buitenlandse Zaken, Marta Lucía Ramírez, mengt zich in het proces, hoewel niemand haar dat gevraagd heeft (behalve misschien haar vrienden Leopoldo López, de leider van de VP die in de meest chique wijk van Madrid woont, en Guaidó): “De dialoog in Mexico is een schuchtere poging waartegen wij geen dynamietlading willen plaatsen, maar wij moeten heel duidelijk zijn over het feit dat als het doel van de onderhandelingen een dialoog is, deze niet echt tot diepgaande veranderingen zal leiden” [20].

Op 17 oktober bracht de uitlevering van Saab door Kaapverdië aan de VS, ogenschijnlijk als reactie op deze oproepen, een zware klap toe aan de besprekingen. "Sabotage?", vraagt Carlos Ron zich af. “Ik denk het wel. In zekere zin wilden zij via de onderhandelingstafel verkrijgen wat zij op straat niet konden winnen. Toen zij zagen dat er in het kader van deze dialoog positieve vooruitgang werd geboekt en dat hun ruimte kleiner werd, hebben zij getracht spel af te fluiten.”

Halve tevredenheid voor de haviken: als president Maduro de onderhandelingen onmiddellijk opschort, staan de verkiezingen van 21-N niet ter discussie. Wat nu doen? Op 9 oktober ontmoeten Freddy Guevara (lid van de delegatie van de Unitaristische Tafel), Carlos Vecchio (pseudo-ambassadeur van Guaidó in de VS) en Leopoldo López (de dirigent) invloedrijke Democratische senatoren Bob Menéndez, voorzitter van de Commissie voor buitenlandse betrekkingen van de VS, Dick Durbin, de ' Whip' van de Democratische meerderheid in de Senaat, en Tim Kaine, vicepresidentskandidaat van Hillary Clinton bij de presidentsverkiezingen van 2016. Wat op geen enkele manier een verdomd probleem op korte termijn oplost...

In de aanloop naar de komende verkiezingen is er niet één rechts, maar zijn er tien rechtsen. Op 6 april 2021 werd in een eenvoudig "bericht" de geboorte aangekondigd van het "nuttige, alomvattende, inclusieve, verzekerde, doeltreffende en operationele" Eenheidsplatform, waarin veertig partijen rond de G-4 zijn verenigd, alsook de "burgermaatschappij". Op 11 mei leek Guaidó deze aankondiging echter te negeren toen hij opriep tot een Akkoord voor nationale redding. Maar, Guaido's enige "sociale basis" bevindt zich in het buitenland: aanhangers van de regering van de VS en de EU, "bannelingen" die in Colombia, Spanje of de VS wonen (Julio Borges, Antonio Ledezma, Leopoldo López, Carlos Vecchio). Het feit dat de voormalige president van de Spaanse regering, José María Aznar, de denkbeeldige president de 10e FAES-prijs voor vrijheid [21] toekent, verandert niets aan de zaak. Op 23 juni vertelde Capriles, de voormalige gouverneur van Miranda en twee keer de rechtse kandidaat tegen Chávez, in een interview aan Bloomberg dat hij geen enkele relatie meer had met Guaidó: "Deze zogenaamde voorlopige regering is voorbij." Capriles verliet de partij die hij 22 jaar geleden hielp oprichten, Primero Justicia, om een nieuwe formatie op te richten, La Fuerza del Cambio (De Kracht van Verandering). Capriles negeert openlijk zijn ex-kameraad Leopoldo López, die hem woedend aanvalt, en roept op tot een "ongegeneerde" deelname aan de verkiezingen van 21 november.

Intussen timmert de Democratische Alliantie, bestaande uit partijen die fel gekant zijn tegen het chavisme, maar evenzeer tegen de strategie van extremistisch rechts, aan de weg [22]. Met bescheiden resultaten heeft zij al deelgenomen aan de parlementsverkiezingen van 2020. Dit stelt de G-4 voor een dilemma met het oog op het komende democratische raadpleging. Gaan of niet gaan? Doorgaan met boycotten? Het terrein open laten voor gematigden? De G-4 is zichzelf aan het verscheuren. De partijen zelf zijn verdeeld in verschillende tendensen, bespioneren elkaar, geven slagen onder de gordel. Ze willen allemaal terug de macht. Hun strijd is niet ideologisch. Elke factie wil zijn deel van de toegang tot de staat, tot het geld van de staat. Zij zijn geïnteresseerd in de controle over PDVSA. Ze vechten ervoor. En naast de strijd tegen het chavisme hebben zij slechts één nauwelijks verholen doel gemeen: Guaidó uit de weg ruimen.

De verwarring werd zo groot dat op 24 augustus de leiders van de Tafel van Democratische Eenheid (MUD) - een coalitie van dezelfde hoofdrolspelers, opgericht in 2010, en waarvan iedereen het bestaan was vergeten - hun ontslag aankondigden!

Uiteindelijk wint het pragmatisme. Bij monde van Henry Ramos Allup, de oude vos van de Democratische Actie, kondigde het Eenheidsplatform op 31 augustus zijn deelname aan de verkiezingen aan, "gedreven door een gevoel van urgentie en met het oog op het vinden van permanente oplossingen voor de bevolking". Wanneer Ramos Allup zegt "met de goedkeuring van de Verenigde Staten, Canada en de Europese Unie", is het voor iedereen gissen wie eigenlijk de beslissing heeft genomen (meer Washington dan Toronto of Brussel, trouwens). Nog een grotere verrassing, echter: Guaidó was niet aanwezig op deze persconferentie. Desgevraagd verklaarde Ramos Allup dat laatstgenoemde "geen partij is", maar dat Volkswil, zijn formatie, wel degelijk aan de verschillende verkiezingen zal deelnemen. Tot groot ongenoegen van... Leopoldo López, de echte "baas" van VP en Guaido! López liet onmiddellijk weten dat hij "tegen deze deelname" was, maar dat de partijbasis druk op hem had uitgeoefend. Alles gaat naar de hel bij de bazen! Om aan te geven dat hij bestaat, stelt Guaido het ontbreken van "voorwaarden en garanties voor vrije en eerlijke verkiezingen" aan de kaak. Deze verklaring werd gedeeltelijk overschaduwd door een nieuwe explosie: Twaalf kleine partijen van het Eenheidsplatform klagen de G-4 aan omdat zij besluiten neemt zonder hen te raadplegen. De G-4 heeft al zware kritiek te verduren gekregen omdat zij, toen zij op 11 juli een nieuwe formatie van lokaal georganiseerde burgemeesters, de Fuerza Vecinal (Buurtkracht), lanceerde, kiescolleges afwees als middel om kandidaten voor een verenigde oppositie te selecteren.

Van de 70.000 kandidaten voor de 21-N behoren er slechts 3.082 tot het chavisme, dat voor elk ambt slechts één kandidaat verkiesbaar stelt (met in het beste geval een plaatsvervanger). De overige aanvragers - bijna 63.000! - behoren tot partijen, formaties en microformaties van de oppositie.​ "Meer verdeeld, dan ga je dood", schertst een waarnemer! Er zijn hier situaties die ontsnappen aan de politieke logica, of beter gezegd aan het verhaal ervan," merkt Carlos Ron op. Een staat die traditioneel niet moeilijk te winnen zou zijn, gaat verloren voor de oppositie. En dit kan in veel gevallen gebeuren. Wij moeten dus niet verbaasd zijn en, gezien de resultaten, denken aan onregelmatige manoeuvres van de autoriteiten."

Geen duidelijke boodschap, geen programma, geen politiek aanbod aan de rechtse tegenstanders die, nadat zij hun hoop hadden gevestigd op het vermeende interim-presidentschap, zich bedrogen voelen. En niet één keer, maar wel twee keer. Omdat, bovendien, het Team Guaidó" een permanent parfum van schandalen in zijn kielzog meesleept. Deze "fijne heren" hebben zich meester gemaakt van het porselein, het zilverwerk en de familiejuwelen, zoals iedereen nu weet. Zij worden geacht de in het buitenland geconfisqueerde fondsen van Venezolaanse staatsbedrijven - CITGO, Monómeros, enz. - te beheren, maar zij leggen aan niemand verantwoording af over het gebruik van deze middelen. Maar er komt steeds meer verontrustende informatie aan de oppervlakte.

CITGO, dat niet wordt verdedigd door zijn "nepbestuurders", die druk bezig zijn het te plunderen, dreigt te worden ontmanteld ten gunste van twee multinationals die, onteigend onder het presidentschap van Chávez, de zaak aanhangig hebben gemaakt bij rechtbanken van de VS: Crystallex International Corp (voor 1 miljard dollar) en ConocoPhillips (voor 1,3 miljard dollar). In januari 2021 gaf een federale rechter in Delaware, Leonard Stark, al toestemming voor de verkoop van CITGO-aandelen om deze schuldeisers schadeloos te stellingen .

In het verwoeste en geruïneerde Colombia werd Monómeros onder toezicht geplaatst van de Superintendencia de Sociedades, d.w.z. de regering van Iván Duque, om haar te "beschermen" tegen het faillissement . "Het is de waarheid, het is de realiteit, deze rechtervleugel verraadt," merkte president Maduro fel op. Daarom noemen we ze de G4RP, de Groep-van-4-Ratten onder leiding van de superrat Juan Guaidó, ik smeek om vergiffenis aan deze onschuldige diertjes."

Zelfs binnen de G-4 heerst er consternatie. Eind september kondigde Primero Justicia "geschokt" aan dat zij zich ging terugtrekken uit het beheer en de administratie van de Venezolaanse activa in het buitenland. In het aangezicht van een ramp, pleit iedereen onschuldig. Iedereen wast zijn handen in onschuld. Iedereen neemt een beledigde houding aan. Niemand is verantwoordelijk voor iets - behalve, zeggen al hun handlangers, VP en Guaidó!

Onder deze marionettenregering leidt de "verdediging van de democratie" in feite tot dikke bundels dollarbiljetten. Boze Chavisten en ontzette tegenstanders ontdekken dag na dag de omvang van de inval.

De "interimregering", die onder auspiciën van de VS is ingesteld, wordt gefinancierd door het Office of Foreign Assets Control (OFAC), dat de controle heeft overgenomen over de bezittingen die van de Bolivariaanse Republiek aangeslagen zijn. Voor wie het niet weet: de OFAC, een afdeling van het ministerie van Financiën van de VS, "beheert en handhaaft handelssancties en economische beperkingen op basis van het buitenlands beleid en de nationale veiligheidsdoelstellingen van de VS tegen buitenlandse regimes en landen, terroristen, internationale drugshandelaren, personen die betrokken zijn bij proliferatie van massavernietigingswapens, en andere agenten die een bedreiging kunnen vormen voor de nationale veiligheid, het buitenlands beleid of de economie van de VS" - iedereen zal Venezuela wel herkend hebben! Het is dus bij dit organisme dat de pseudoregering, die geen enkele controle heeft, om haar zakgeld bedelt. Omdat zij het nodig heeft...

Op het nationale grondgebied zijn grote staatsbedrijven actief - PDVSA, Corporación Venezolana del Petróleo, Pequiven, de Bank voor Economische en Sociale Ontwikkeling (Bandes), Corporación Venezolana de Guayana (CVG), enz. Hoewel Guaidó geen zeggenschap heeft over deze staatsbedrijven, heeft hij voor elk van hen een parallelle raad van bestuur benoemd. Zonder enige productieve activiteit te ontplooien, ontvangen deze "voorzitters" en "directeuren" een salaris van 2.500 tot 3.000 US dollar per maand.

Dertien vaste "magistraten" en hun twintig onbezette plaatsvervangers zwerven rond in het parallelle Hooggerechtshof, dat van tijd tot tijd bijeenkomt in een zaal van het Colombiaanse Congres in Bogotá, voor een maandelijkse toelage van 4.000 US dollar [23]. Goede zaken ook voor de advocatenkantoren belast met de bescherming van de buitenlandse activa van Venezuela (met de resultaten die we kennen van CITGO en Monómeros): 6.552.512 dollar sinds het begin van het grapje [24].

Volgens de voorzitter van de legitieme Nationale Algemene Vergadering, Jorge Rodríguez, en op basis van een afgeluisterd telefoongesprek met Sergio Vergara, een voormalig afgevaardigde van Táchira en raadgever van Guaidó, was de interimregering van plan om tijdens een virtuele bijeenkomst op 12 april 2021 de OFAC om een budget van bijna 53 miljoen dollar te verzoeken. Van de uitgaven is 7,28 miljoen dollar bestemd voor de in december 2015 verkozen leden - die uiteraard niet langer in functie zijn sinds de verkiezing van de nieuwe Algemene Vergadering op 6 december 2020. Volgens de "officiële documenten" van de zelfbenoemde regering heeft het "bureau van het presidentschap" - lees Guaidó - in 2021 het bescheiden bedrag van 2,6 miljoen dollar ontvangen, waaronder een laatste betaling van 1,9 miljoen dollar op 29 september. Als hij dit geld goed beheert - hij en zijn vrouw Fabiana Rosales hebben net een tweede dochter gekregen - zou hij met een aanzienlijk bedrag aan spaargeld uit dit avontuur wegkomen. Men zou zelfs kunnen suggereren dat hij er, net als de politici om hem heen, geen belang bij heeft dat de schijnvertoning van zijn "interimpresidentschap" te snel wordt beëindigd.

Alleen...

Als de massa van de tegenstanders niet in het socialisme gelooft en Maduro verafschuwt, dan verwerpen zij nu deze groep van omhooggevallen bourgeois die, terwijl zij oproepen tot sancties die de hele bevolking zullen schaden, zich ook nog eens schandalig "vet vreten". Voeg daarbij de "legpuzzel" van de partijen en het onsamenhangende discours - gisteren "boycot omdat de verkiezingen noch eerlijk noch geloofwaardig zullen zijn", vandaag "opkomst ook al zijn de verkiezingen noch eerlijk noch geloofwaardig" - en een massale onthouding en een gedenkwaardige nederlaag worden zeer voorspelbaar. Vooral omdat...

Lichtpuntjes

de situatie beter wordt. Het volk gaf zich niet over. De regering reageerde. “Toen de VS ons aanvielen”, zegt Jorge Arreaza, “troffen ze rechtstreeks de olie-industrie, het hart van onze economie. Dit heeft gevolgen gehad voor de nationale inkomsten, maar heeft ook een positief aspect gehad. Zowel de arbeidersklasse als de eigenaars van de productiemiddelen, of zij nu staatseigenaren of particulieren zijn, hebben zich creatief moeten opstellen tegenover tegenslagen.”

Als minister van Industrie voert Arreaza het aantal "verrassingsinspecties" in staatsbedrijven op. "Het productieapparaat draait momenteel op 30% van zijn geïnstalleerde capaciteiten. Maar deze capaciteit blijft belangrijk. We zullen haar onafhankelijk maken en opnieuw lanceren."

Tot voor kort lagen, als gevolg van sancties en "apagones" (elektriciteitspannes), de basisindustrie, de staalindustrie, de aluminiumindustrie zo goed als stil. Dankzij de vindingrijkheid van de in productiviteitscomités georganiseerde werknemers en lange dagen van bezinning - "Deze productielijn is niet nodig, we concentreren ons op deze" - zijn er wonderen geschied. Op basis van hun jarenlange ervaring recycleerden, ontwierpen en vervaardigden deze arbeiders reserveonderdelen die door de blokkade onverkrijgbaar waren, waardoor zij de verlamde industrieën weer op gang brachten. Op het moment dat wij deze tekst beëindigen, werken arbeiders van Hidrocapital, naar het schijnt met succes, aan een van de defecte installaties - E/B 32-Systema TuyIII - die Caracas van water voorziet vanuit Camatagua. Geleidelijk aan stabiliseren de elektriciteitsproductie en -distributie zich. Ondanks de blokkade hervat PDVSA de olie-export, via omslachtige routes en netwerken.

"De Venezolaanse ondernemer, die ook heeft geleden en te maken heeft gehad met tegenspoed, die wil werken, heeft ingezien dat deze regering hem de hand kan reiken, zonder confrontatie, om het land te stabiliseren," vervolgt Arreaza. Ik denk dat we voorbij het meest kritieke moment van het conflict zijn. "De staat reserveerde bepaalde sectoren voor zichzelf - industriële leveringen, voedsel. Door vergunningen en ontheffingen te verlenen, wordt meer op de particuliere sector gesteund. Dit is vernieuwend: Waar tot voor kort de hegemoniale voedselreus Polar het alleenrecht had op de beroemde "Harina Pan" en af en toe de kraan dichtdraaide om tekorten te veroorzaken (2002, 2016 en 2017), strijden nu twee of drie nieuwe merken om de markt. "We sluiten een verbond. We weten niet of dit voorbijgaand of permanent is, maar dit zijn, gezien de situatie, noodzakelijke veranderingen.

Op een ander gebied begint Venezuela bepaalde importen te vervangen. De "CLAP-pakketten" in 2016 bestonden uit 90% ingevoerde producten. Voedsel "made in Venezuela" bereikte 40% in 2019 en, legt Clara Sánchez uit, "dit jaar zal dit nog toenemen". Intussen is de productie van maïszaad in 2020 historisch gestegen. Is dit het begin van het einde voor de zogenaamde "rente-economie"? Olie zal belangrijk blijven, zal een hefboom blijven," besluit Arreaza, "maar het is niet langer de essentie van onze economie, en dat mag ook niet."

In ieder geval waait er een lichte wind van optimisme door Venezuela.

Zelfs Tachira lijkt makkelijker te ademen. Sinds 2015 was de grens met Colombia bijna volledig gesloten als gevolg van politieke spanningen tussen Caracas en Bogotá. In normale tijden passeren dagelijks zo'n veertigduizend mensen in beide richtingen over de Simón Bolivar-brug, die San Antonio met Cúcuta verbindt. Door de samenwerking van Iván Duque met Guaidó in februari 2019 werden alle verbindingen over land afgesneden, waardoor belangrijke handelsstromen werden onderbroken. Ten nadele van de economische sectoren aan beide zijden van de grens. "Vroeger kwamen de mensen uit het binnenland en stopten bij deze "posada", zegt de eigenaar van het Hotel El Marques in Rubio, waar wij de enige klant zijn. Sinds de sluiting van de grens, overleven we."

Zelfs voor de kleinschalige informele handel die grensbewoners drijven, is de onmogelijkheid om legaal de grens over te steken een groot probleem. Duizenden mensen hebben geen andere keuze dan gebruik te maken van de "trochas", illegale routes die worden geëxploiteerd door een hele fauna die hen onder druk zet door een "belasting" of "samenwerking" te eisen.

In juni 2021 was Bogotá van plan de grens eenzijdig te heropenen, maar de Venezolaanse regering noemde dit "ongelegen" en eiste een "gecontroleerd" proces. Voor Caracas was het een kwestie van het onder controle houden van de Covid-19 pandemie, die in Venezuela beperkt was, maar Colombia overstelpte. Aangezien door de vijandige houding van Duque geen redelijke communicatie mogelijk werd, was het de beschermheer van Táchira, Freddy Bernal, die de leiding op zich nam en rechtstreeks onderhandelde met de eerste belanghebbenden: handelaren en de Kamer van Koophandel van Noord-Santander, gevestigd in Cúcuta. Zo kon Maduro op 4 oktober de heropening van de grens voor voetgangers aankondigen. Vanaf de 5e waren goederenliften bezig de containers te verwijderen die sinds 2019 de Simón Bolivar-brug blokkeerden. Met een eerste resultaat: de dankbaarheid van de inwoners tegenover de hoofdrolspeler van deze vooruitgang. "De beschermer, compañero Freddy Bernal, heeft de afgelopen maanden buitengewoon werk verricht om een heropening voor voetgangers te verkrijgen. Op middellange termijn is een volledige openstelling gepland. "Een reuzenstap voor San Antonio, die het niet zal vergeten op de verkiezingsdag.

"Enkel het volk redt het volk!" Daarin ligt het geheim van de toekomstige overwinning. De volks- en sociale beweging mobiliseert zich. Zo is er de Comuna El Maizal - tweeëntwintig gemeenteraden, 4.500 gezinnen - die in 2009 is ontstaan uit de onteigening van een groot landgoed met dezelfde naam.

Op 1.500 hectare, gelegen tussen de gemeenten Simón Planas (Lara) en Araure (Portuguesa), produceren deze door henzelf beheerde "communards" maïs, koffie, peulvruchten, groenten, inheemse zaden, melk, kaas, runds- en varkensvlees. Zij exploiteren ook veertien sociale productiebedrijven, verwerken maïs tot voorgekookt meel en hebben een school opgericht voor ideologische en technische vorming, dit alles met de steun van activisten van de Braziliaanse Landlozenbeweging (MST). De reden waarom deze voorbeeldige ervaring hier niet wordt besproken, is dat sociale media die deze naam waardig zijn, er al belangstelling voor getoond hebben[25].

Minder bekend, en heel vaak volkomen genegeerd, ook door een Europees militant of intellectueel gebied dat voortdurend gorgelt met een narcistisch "van onderop en naar links", zijn 47.000 gemeenteraden, 3.567 officieel geregistreerde gemeenten, als paddenstoelen uit de grond geschoten in heel Venezuela. Ook al functioneren ze niet allemaal perfect, zoals we hebben gezien, en zijn ze niet vrij van tegenstrijdigheden, toch vormen ze het hart en de ziel van de participerende democratie die Chávez in zijn tijd wenste. En de harde kern van een Bolivariaanse revolutie die zich niet overgeeft.

In het gehucht El Bojal, uitgestrekt langs een smalle weg in Táchira, kan de jonge Hendry Suazo urenlang praten over de tien gemeenteraden die samen de Socialistische Boeren- en Productieve Gemeente van de Drie Grenzen vormen. Het is een divers collectief: de leraar, de soldaat, de ingenieur, de boer, de ambachtsman. "Geconfronteerd met de imperialistische blokkade, was de bevolking verplicht nieuwe mechanismen uit te vinden om te overleven. Wij, de leiders van de gemeenschap, die deze passie voor de revolutie hebben, leiden het proces, om dit project voor het land dat onze "comandante" wilde zien, niet te laten mislukken. "Onvermijdelijk neemt een groot portret van Chávez een muur in beslag, naast een plank vol prullaria. Een zucht: "Mensen van de oppositie zouden mee kunnen doen, maar ze zijn niet geïnteresseerd."

Koffie gaat rond in glazen, het TV-scherm verlicht de duisternis met een vlammende rechthoek. " Als gemeente hebben wij ons georganiseerd om te produceren, te zaaien, te oogsten en deel te nemen aan de markt om de tekorten te verminderen. Wij hebben de Zaadbank ontwikkeld met de hulp van de staat." Daarna volgt een gedetailleerd verslag van de "grootschalige acties" die op alle gebieden zijn ondernomen, van huisvesting tot cultuur en sport, met inbegrip van... religie. Lerares en Hendry's moeder, Irene Suazo, wisselt een blik van verstandhouding met haar zoon voordat ze blij lacht: "Als vrouw voel ik me trots. De liefde van mijn zoon voor de revolutie begon al in mijn baarmoeder. Ik was zwanger en zat midden in een karavaan van Chávez, die de regio bezocht. Hij schreeuwde "Chávez, Chávez, Chávez! door me te schoppen!"

Ze praten, ze denken, ze handelen. Buiten onderhouden drie leden van het gemeentebestuur de wegbermen, die overwoekerd zijn met doornig kreupelhout en ruige vegetatie.

Terug naar Caracas, op een heuvel zo steil dat sommige straten niets anders zijn dan eindeloze trappen van beton. De buslijn gaat daar niet heen. In het verleden, een 'normale' buurt. Op dit moment bestaat de socialistische gemeente Alto de Lidice uit acht gemeenteraden. Op een dag kwamen tweeëntwintig vrouwen samen (vandaag zijn er nog zestien over). Met de hulp van een dokter, zetten ze een gezondheidsdienst op. De missie "Barrio adentro" ("In de wijk") was reeds operationeel, met Cubaanse en Venezolaanse artsen. Verderop is een uitgebreid diagnostisch centrum (CDI). Ze zijn toegevoegd aan het zorgaanbod. Zij zorgen onder meer voor zwangere vrouwen en gehandicapten. Ze bezoeken huis na huis. "We hebben alle mensen die in deze gemeente wonen geregistreerd, met hun ziektebeelden en de medicijnen die ze gebruiken," zegt Roselita Patero. "Als ze een consult willen, gaan de inwoners naar het gezondheidsbureau, dat de afspraken organiseert. Twee dokters komen twee keer per week - dinsdag en donderdag ochtend. De plaatselijke vrouwen halen de medicijnen op bij de gemeentelijke apotheek en brengen ze naar de patiënten. "Dit is de kracht van onze gemeente..." En, tussen haakjes, de verklaring voor Venezuela's uitzonderlijke resultaten in de strijd tegen de pandemie.

Beneden, op een aangelegd veld, spelen tieners basketbal. Hun schrille kreten doordringen de warme lucht. Vrouwen babbelen en schreeuwen tegen hun kinderen. Onze gesprekspartner verheft haar stem een beetje. "Vanaf 2016 moesten we ons nog meer organiseren. Het was een harde leerschool. Sindsdien werkt alles perfect. Wat veranderd is, is dat we zelf onze problemen oplossen. De regering hoeft ons geen mensen te zenden. We hebben bijvoorbeeld geleerd dat we voedsel moeten produceren voor ons eigen verbruik. "Er zijn stadstuinen aangelegd, hoofdzakelijk voor schoolkantines, enkele ook voor gezinnen. De gemeente heeft ook haar eigen voedingscentrum. "Ja, we hadden onze moeilijke momenten, maar beetje bij beetje begrepen de mensen dat je je moet organiseren om problemen op te lossen.

Lidice, op het einde van de dag. Jesús García, kandidaat voor de gemeenteraad, loopt over de verstedelijkte hellingen van steile heuvels. Hij lijkt helemaal niet op een politicus: T-shirt, oorbel, het petje omgekeerd. Jesús ontmoet enkele kameraden die voor een computer en een stapel papieren staan. Zij organiseren de "1 voor 10" - elke militant moet tien buren, collega's of mensen die hij kent overhalen om "rojo-rojito" (rood goed rood) te stemmen. "Er zijn er die ontmoedigd zijn, maar we werken eraan om hen weer te mobiliseren." Er ontstaat een discussie. Aan de muur hangen drie posters: Bolivar, Chávez en Maduro. Vrienden praten over de moeilijkheden van het moment eb de voelbare ontmoediging. De mensen moeten begrijpen dat dit een oorlog is," zegt iemand, "een asymmetrische oorlog, die gebruik maakt van nieuwe methoden, nieuwe technologieën, meer om mensen tot slaaf te maken dan om ze te bevrijden." Even pauzeren. Ze kijken naar de lijst die het computerscherm vult. Ze halen even adem als ze de admiraal en voormalig minister van Binnenlandse Zaken Carmen Meléndez noemen. "Ze voert een geweldige campagne voor het burgemeesterschap van Caracas. Zij is super populair. Ze zal het gemakkelijk halen!".

Jesús García neemt afscheid. Hij heeft heel veel werk. Met het masker op de neus doorkruist hij de "barrio". Als hij de bewoners voorbij gaat, die hij duidelijk kent, heft hij zijn arm in het klassieke gebaar van een aanvoerder van mannen. Hij roept iedereen vrolijk toe. En iedereen beantwoordt zijn groet. Verklaring: "Nederig en te voet werkte hij hard aan de opbouw van de gemeenteraad en de Gemeente Zegevierende Veldslag van Lidice, oké?"

De zon glijdt langzaam achter de bergkam. García komt aan op het zogenoemde Polvorín, een kruispunt, omgeven door gebouwen van twee of drie verdiepingen, en een warme straatverlichting tegen een paarse lucht. Een kleine menigte volgt hem. Vergadering in de straat! Geen behoefte aan een lokaal of materiaal. Sommigen zitten op de stoep, anderen blijven rechtstaan. García leunt op de motorkap van een oude auto die op de schuine straat geparkeerd staat, met een steen onder het achterwiel om de handrem te ondersteunen.

Zonder tijd te verliezen met de gebruikelijke banaliteiten, komt de jongeman tot de kern van de zaak. "Mensen stemmen op een type of "una typa"... Dus het idee is om uit te zoeken of jullie weten wat een raadslid is en waarvoor zij dienen en mij te vertellen welk type raadslid jullie willen. Het is belangrijk voor mij om dat te weten. Want om een woordvoerder van een gemeenschap te zijn, moet je naar haar luisteren. Dat is wat ik mijn hele politieke leven heb gedaan en dat zal ik blijven doen. Ik ben hier zodat mijn levenslange buren me kunnen zeggen wat ze van Jesús García verwachten als hij raadslid wordt. Ziezo! Verwacht geen plechtigheid van mij, zo ben ik nu eenmaal, sorry."

Stemmen weerklinken. Niemand is verlegen. Iedereen spreekt als gelijken. Uit de daaropvolgende tussenkomsten blijkt dat de gemeenteraad "een zeer oude instelling is die teruggaat tot de kolonie en de 'cabildos'" " en dat "de laatste raadsleden die we hebben gehad helaas mensen zijn die, wanneer er een campagne is, de 'barrios' afgaan om zogezegd naar de inwoners te luisteren, maar, als ze eenmaal in de gemeenteraad zitten, hen volledig vergeten", goed wetend dat "van het hele wetgevingssysteem, het de gemeenteraad is die de minste invloed heeft", vandaar de vraag: "Wat gaan we met deze troep doen?". Het is duidelijk dat "het gemeenteparlement de moderne instelling van de volgende eeuw moet zijn, die deze nutteloze bureaucratie vervangt." Een ordentelijke uitvoering, zonder opsmuk of versiering.

Jesús García laat weten dat hij de boodschap begrepen heeft. Hij laat een lawaaierige motor passeren en vervolgt: "Er is één sleutelelement: Raadsleden praten nooit over openbare diensten. Niets over elektriciteit, gas of CANTV." Hij uit zijn bezorgdheid: "We kennen allemaal het probleem dat we hebben met water. Er werd een vergadering gehouden met de "voceros" van de plaatselijke raden in La Pastora. We hadden 109 woordvoerders moeten hebben. Weet je met hoeveel we waren? Hooguit vijfentwintig. Dus, "conchale", hoe los je problemen op als mensen zich er niet mee bezig houden?"

García trekt uit dit specifieke geval een algemene conclusie. "De politiek is veranderd in "politiquería" [27], de mensen geloven niet meer in politici of in wat dan ook; zij willen oplossingen. Maar daarvoor is er geen toverformule, we moeten collectief werken.

García zwijgt in afwachting van de commentaren. Ze komen als in een hagelvlaag. Tenslotte wordt geuit dat "de gemeente de oplossing is. De gemeenteraad moet hervormd worden. In naam van de Gemeente Zegevierende Veldslag van Lidice zou ik graag zien dat ons raadslid zich inzet voor de ontwikkeling van het Gemeenteparlement, in plaats van de kloterige gemeenteraad in stand te houden waar wij hem heen zullen sturen".

Want inderdaad... "Deze 'muchacho', kennen we, hij heeft vertrouwen," zegt een charmante dame met vroegtijdig grijzend haar. Hij zal toegankelijk zijn. Hij luistert al jaren naar ons, we hebben hem bij de hand. Ik zal voor hem stemmen! "Een geroezemoes van instemming gaat door de bijeenkomst. "Ik voel mij heel blij," roept een oudere man uit. Hij wijst naar twee buren van zijn generatie: "Nu we met verlof gaan, nu we stilaan weggaan, zijn we blij dat jonge mensen zoals jij doorgaan op het pad van de revolutie."

Nog zowat 15 minuten van levendige discussie. Heel nuchter sloot Jesús García de vergadering af: "Jullie kunnen altijd op mij rekenen. Ik beschouw Polvorín als mijn geboorteplaats. Dit is waar ik ben opgegroeid, waar ik lang geleden mijn eerste straatvergadering heb gedaan... Ik wilde me gewoon even voorstellen."

Lichtkransen schitteren in de heuvels. De muren baden in de blauwachtig witte schijn van het maanlicht.

Dit is Maduro's Venezuela.

Verkiezingsoverwinning

Voorspelbaar, voorzien, de uitslag van de verkiezingen is niet verrassend. Veel waarnemers wezen op de lage opkomst: 42%. "Een extreem laag cijfer, zelfs voor een plaatselijke verkiezing", kon men hier of daar lezen. Dit houdt geen rekening met de zeer bijzondere situatie waarin het land zich bevindt. Redenen voor onthouding, zowel aan de rechter- als aan de linkerkant. Dat is ook naar de Bolivariaanse Republiek kijken met oogkleppen op. Zonder zover te willen gaan om de verkiezingsresultaten van overal ter wereld te onderzoeken, volstaat het vast te stellen dat Venezuela het beter doet dan Chili - deelname aan de regionale verkiezingen van 13 juni 2021: 20 %! - of zelfs... Frankrijk (regionale verkiezingen van 20 en 27 juni 2021: 33,28 % deelname aan de eerste ronde; 34,69% aan de tweede!). Geen van deze twee landen is het slachtoffer van een blokkade en destabilisatie.

De verkiezingen zijn voorbij, ze verliepen zonder problemen, wat geweldig is. Patatras! Een opmerkelijk incident verstoorde de telling nadat de Nationale Kiesraad (CNE) op 28 november de oprichting had aangekondigd van een ad hoc commissie voor het tellen van de stemmen in de deelstaat Barinas. De wet voorziet in een dergelijke commissie wanneer een regionale kiesraad er niet in slaagt de telling van de stemmen tijdig te voltooien. Sinds de verkiezingsdag was echter een week verstreken en de definitieve resultaten van de deelstaat waren nog steeds niet bekend. Op dat moment gaven de prognoses van de CNE de oppositiekandidaat Freddy Superlano een zeer kleine voorsprong, met 37,60 % van de stemmen, vóór Argenis Chávez (PSUV), broer van de overleden president (37,21%).

De volgende dag veranderde de situatie: De electorale kamer van het Hooggerechtshof (TSJ) beveelt de CNE de hertelling op te schorten en de verkiezing nietig te verklaren. Op 26 november werd een grondwettelijk beroep ingediend op een bijzonder vage grond - "schending van het grondwettelijk recht op participatie en kiesrecht" in verband met het "klimaat van spanningen tussen politieke activisten" in Barinas - en het feit dat Freddy Superlano "als gevolg van het vermeende bestaan van administratieve en strafrechtelijke procedures en onderzoeken" eerder door de Algemene Controleur van de Republiek was "ontzet uit het recht om een openbaar ambt te bekleden".

Barinas werd geregeerd door Hugo de Los Reyes Chávez, de vader van de overleden president (1998 - 2008), en vervolgens door Adán Chávez, de broer van Hugo, tot 2017, toen Argenis, een andere broer van de overleden president, werd gekozen. Vandaar dat we deze Staat kunnen voorstellen als een bastion dat het Chavisme onder geen enkele omstandigheid wil verliezen, ongeacht de gebruikte middelen. De oppositie schreeuwt daarom over Maduro's "vuile truc". Maar vreemd genoeg werd het beroep niet ingesteld door iemand die dicht bij de regering staat, maar door... een politicus van de oppositie, Adolfo Superlano (geen familie van Freddy), kandidaat van de Beweging voor Nationale Integriteit-Eenheid (MIN-Unidad)! Deze uit Barinas afkomstige Superlano werd, na de Democratische Actie te hebben doorlopen, in 2015 verkozen tot plaatsvervanger van de MUD, alvorens op 13 januari 2020 een stap opzij te zetten door deel te nemen aan de stemming die Luis Parra, een andere dissident die de radicale oppositie uitdaagt, volkomen legaal installeerde als hoofd van de Nationale Algemene Vergadering, ter vervanging van Guaido. Als gevolg daarvan werd hij door de extremen als een "verrader" en een "schorpioen" bestempeld en vervolgens door de VS gesanctioneerd. Een verbod dat hij kennelijk heeft willen laten betalen... maar dat een tumult tegen het Chavisme uitlokt.

"Dit is de actie van een lid van de oppositie die vroeger lid was van de MUD," zei Iris Varela, hoofd van de campagne van de PSUV in Barinas, "Ze vallen elkaar aan en ze willen ons de schuld geven!"

Freddy Superlano, het slachtoffer van de manoeuvre, is wat wij noemen een overlever. Op de ochtend van 23 januari 2019, de dag dat het "Guaido-circus" "humanitaire hulp" vanuit Colombia naar Venezuela wilde brengen, werd deze afgevaardigde van de VP, voorzitter van de Permanente Commissie van de Nationale Algemene Vergadering (en als zodanig bijzonder ongehoorzaam tegenover de CLAP's), tot zijn verrassing en bijzonder onwel in een ziekenhuis in de grensstad Cúcuta wakker. Na het grote "liefdadigheidsconcert" de avond voordien en een avondje uit in een disco als eerbetoon aan "hongerende Venezolanen", werd hij gedrogeerd door een prostituee in een kamer in het Penelope Motel voordat hij werd beroofd van 250.000 dollar in contanten (vermoedelijk voor Guaido's goede werken). Minder fortuinlijk dan Superlano kon zijn neef en assistent Carlos Salinas, die een kamer met hem en een tweede schoondochter had gedeeld, niet van de vergiftiging worden gered.

Op 8 mei kwam Superlano opnieuw in het nieuws toen het TSJ zijn parlementaire onschendbaarheid ophief en hem samen met negen andere oppositieleiders liet aanklagen wegens zijn deelname aan de door Guaido georganiseerde poging tot staatsgreep op 1 mei in Caracas, rond de militaire basis La Carlota. Hoewel de "golpe" mislukte, maakte hij toch de vrijlating van Leopoldo López uit zijn huisarrest en zijn ontsnapping naar Madrid met de hulp van de Spaanse ambassade mogelijk. Om aan vervolging te ontkomen, vluchtte Superlano naar Colombia. De man had dus wel degelijk met het gerecht te maken. Maar...

Op 31 mei 2020, honderd dagen voor de parlementsverkiezingen, en met de bedoeling om "het proces van nationale verzoening te verdiepen", ondertekende president Maduro een amnestiedecreet voor honderdtien politieke gevangenen, waaronder zesentwintig afgevaardigden van het AN. Onder hen, Freddy Guevara, een vluchteling in de Chileense ambassade, Roberto Marrero, Guaido's rechterhand, en... Superlano [28]. Hij zou dus zijn burgerrechten hebben teruggekregen. Maar (bis repetita)... Op 17 augustus 2021 zou een resolutie van het bureau van de auditeur-generaal van de republiek hem opnieuw hebben verboden een openbaar ambt te bekleden. Mogelijk. Desondanks heeft Superlano zich ingeschreven in het geautomatiseerde systeem van de CNE, zonder dat de CNE zijn inschrijving heeft geannuleerd op grond van vorm- of gegevensgebreken, zoals zij voor andere kandidaten heeft gedaan. Hoewel de overwinning van de MUD-kandidaat mogelijk of waarschijnlijk leek, veroorzaakte zijn uitschakeling terecht een schandaal. Het moet nog geïnterpreteerd worden. Schaamteloosheid, nalatigheden, onvoorzichtigheid, slechte werking?

Isaías Rodríguez, voormalig procureur-generaal en vicepresident van de republiek, is publiekelijk bezorgd: Deze puinhoop dreigt te leiden tot het verlies van de geloofwaardigheid die het land zowel nationaal als internationaal heeft weten op te bouwen. "Ik spreek in de eerste plaats als advocaat en als iemand die absoluut toegewijd is aan het politieke proces [het Chavisme] waarin ik geloof, waarvan ik me niet heb afgescheiden en waarvan ik me niet zal afscheiden (...) Als de persoon [Freddy Superlano] gediskwalificeerd was, dan had de CNE dat van tevoren moeten beslissen. Dat kan niet achteraf beslist worden, nadat de ongeldige persoon kennelijk heeft gewonnen. De uitslag is niet bekend, maar ik blijf bij wat het kiescollege zelf zegt. Ik denk dat het ernstig is (...) dat er in deze instellingen [het TSJ en de CNE] niet alle wijsheid en reflectie aanwezig is over de reikwijdte van hun beslissingen [29].

In de nacht van 29 november heeft het kiescollege van het TSJ de CNE bevolen nieuwe verkiezingen uit te schrijven voor 9 januari 2022. Voormalig PSUV-kandidaat Argenis Chávez gooide de handdoek in de ring en kondigde aan dat hij niet zou deelnemen en dat hij, "om het overgangsproces tussen nu en de verkiezingen te bespoedigen", ontslag nam uit de functie van gouverneur die hij eerder had bekleed. Op 4 december nam Aurora Silva de Superlano, activiste van de Volkspartij en echtgenote van Freddy Superlano, tijdens een door de oppositie georganiseerde bijeenkomst de fakkel van de MUD over en kondigde aan dat zij deze bij de nieuwe verkiezingen zou dragen. Hoewel hij geen enkele kandidaat steunde en er bij de 21-N op aandrong zich van stemming te onthouden, was Guaidó, uit puur opportunisme, deze keer wel aan zijn zijde aanwezig. De kandidatuur van Aurora Silva werd echter, net als in een slechte soap, niet aanvaard door de CNE, die haar op haar beurt "gediskwalificeerd" verklaarde (zonder de reden te vermelden).

Bij monde van Nicolás Maduro, voorzitter van de partij, heeft de PSUV de kandidatuur gelanceerd van een van haar zwaargewichten en voormalige schoonzoon van Hugo Chávez, Jorge Arreaza. De laatste zal het uiteindelijk tegen drie tegenstanders opnemen: Sergio Garrido (Democratische Actie-MUD), ter vervanging van Freddy Superlano ; Claudio Fermín (Democratische Alliantie) ; Adolfo Superlano (MIN-Unidad), de persoon door wie het schandaal is veroorzaakt.

De uitslag van de verkiezingen van 9 januari blijft bijzonder onzeker. Het Chavisme, dat op het punt staat te verliezen of een nederlaag heeft geleden, roept op tot een algemene mobilisatie ter nagedachtenis van de "comandante". Maar de oppositie, die zich bedrogen voelt, kan net zo goed de onthouders terugbrengen die zich uit solidariteit opnieuw mobiliseren.

Als vertegenwoordiger van deze oppositie binnen de CNE heeft Rector Roberto Picón op 30 november een mededeling gepubliceerd. "Het spreekt vanzelf dat indien de CNE op de hoogte was gebracht [van de ongeldigverklaring van Freddy Superlano], het onmogelijk zou zijn geweest zijn kandidatuur te behandelen," zei hij. Hoewel hij "een verontrustende nalatigheid" aan de kaak stelde, zei hij dat het incident "de geldigheid van het gehele verkiezingsproces" niet had verstoord.

De boom van Barinas, hoe doornig ook, mag het bos van Venezuela niet aan het oog onttrekken, want dat zal in de komende dagen en weken onvermijdelijk door de nieuwscluster worden belicht.

Het Chavisme behaalt een duidelijke overwinning. Negentien van de drieëntwintig staten (in afwachting van het resultaat van Barinas). Tot de emblematische Miranda, de op één na grootste van het land in termen van demografisch gewicht, behoren de herverkiezing van Héctor Rodriguez (die Capriles opvolgde) en Táchira (in de persoon van Freddy Bernal, de coördinator van de CLAP). Caracas, zegenrijk veroverd door Carmen Mélendez. Twee derde van de gemeenten van het land [30] - waaronder San Cristobal, een bolwerk van de oppositie tegen het Chavisme gedurende de afgelopen tweeëntwintig jaar. Op zeer symbolisch niveau kunnen we niet voorbijgaan aan de triomf van Ángel Prado, leider van de socialistische gemeente El Maizal, in het gemeentehuis van Simón Planas. Niets is meer anekdotisch dan het succes, in Caracas, van de activist uit de "barrios" Jesús García, die niet alleen tot gemeenteraadslid werd verkozen, maar ook door de nieuwe sterke vrouw van de hoofdstad, Carmen Mélendez, werd benoemd tot voorzitter van de Commissie voor infrastructuur, huisvesting en stadsplanning, en vice-voorzitter van de Commissie voor openbare diensten en vervoer...

Dat het Chavisme jaar na jaar, stembiljet na stembiljet, stemmen verliest in vergelijking met zijn historische niveaus is niet verwonderlijk (ook al is in dit geval de opkomst voor deze regionale verkiezingen hoger dan voor de parlementsverkiezingen van december 2020). De druk op de economie van het land en het lijden dat de Venezolanen wordt opgelegd door de blokkade en de agressie zijn er juist op gericht om deze onvrede tot stand te brengen. Integendeel, het zou ons moeten verbazen dat het Chavisme in deze extreme omstandigheden nog overeind staat. Zich bewust van dit ondraaglijke feit, probeert de rechtervleugel de resultaten van de tegenpartij te ondermijnen door enkele benaderingen naar voren te brengen die de formele en informele bondgenoten haastig verspreiden, zoals: "In de twintig staten die door Nicolas Maduro zijn gewonnen, zijn er slechts vier gewonnen met een absolute meerderheid; in de andere is het alleen de verdeeldheid van de oppositie die hem in staat stelt deze verkiezingen te winnen."

Aan de vier genoemde deelstaten - Aragua (51,60 %), Carabobo (54,85 %), Delta Amacuro (61,28%) en La Guaira (50,21%) - kunnen we Caracas (58,93%) toevoegen. In de andere vijftien, met uitzondering van Amazonas (39,71%), dat ver onder het gemiddelde bleef, varieerden de overwinningen van de Grote Patriottische Pool van 40,77% (Merida) tot 48,44% (Miranda). Er is geen bewijs voor dat de verenigde oppositie deze staten voor zich zou gewonnen hebben. Het argument van het vermenigvuldigingseffect dat het geheel groter kan zijn dan de som der delen wordt hier verworpen. Gezien de omvang van hun meningsverschillen zou de onwaarschijnlijke fusie van Venezolaans gematigd en radicaal rechts evenveel kans hebben om een dynamiek te creëren als, in Frankrijk, een alliantie tussen Eric Zemmour en François Bayrou aan de rechterzijde! Elk van hen zou in zo'n tegennatuurlijke en zinloze samenstelling liever hele delen van zijn aanhang verliezen dan die te zien vermeerderen.

Achter de terugkeer van een aantal leden van de G-4 naar het democratisch kader zat een doelstelling verborgen: Aan het eind van de 21-N zou de partij met het beste resultaat in een gunstige positie verkeren met het oog op de presidentsverkiezingen in 2024. In die zin zijn de resultaten zinvol. De drie tegenstanders die tot gouverneur zijn gekozen, behoren eerder tot de oude garde dan tot de jonge "ultra's": Morel Rodríguez, winnaar in de deelstaat Nueva Esparta, voor de Democratische Alliantie en de Macht van de Buurt (42,56%), is 81 jaar oud; in Cojedes was Alberto Galíndez (Primero Justicia-MUD), 66 jaar oud, al aan het roer van 1995 tot 2000; Manuel Rosales (Een Nieuwe Tijd-MUD, 54,82%), 68 jaar oud, is nog steeds de meest gevorderde, na tweemaal burgemeester van Maracaibo te zijn geweest, tweemaal gouverneur van Zulia en kandidaat voor het presidentschap tegen Chávez in 2006.

Hoewel de PSUV alle verkiezingen heeft gewonnen (42% van de stemmen) vóór de MUD (22%) en de Democratische Alliantie (15%), is deze laatste, samen met de andere gematigden van Macht van de Buurt en Lápiz (de belangrijkste oppositiekracht in de deelstaat Miranda en Caracas), nu in beeld gekomen.

Zoals te verwachten was, speelde iedereen daarna zijn rol. De aanwezigheid van de Europese Unie en haar waarnemers kreeg groen licht na een gesprek tussen de hoge vertegenwoordiger van de EU voor het buitenlands beleid, Josep Borrell, en de VS-minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken. De keuze van Borrell voor Isabel Santos, lid van het Europees Parlement van de Portugese Socialistische Partij, als hoofd van de EOM was een eerste signaal. In een debat in het Europees Parlement op 14 januari 2020 zei Santos voorstander te zijn van het opleggen van "sancties" aan Venezuela. Borrell verhoogde vervolgens de spanning door te verklaren dat de EOM in Venezuela was om "de oppositie te begeleiden" en dat het verslag van de waarnemers zowel het verkiezingsproces als de Venezolaanse regering zou "legitimeren of delegitimeren". Sterk bekritiseerd door Caracas, moest Borrell zijn toon afzwakken. Heel even maar. Op 18 november, drie dagen voor de verkiezingen, heeft de Europese Unie een provocerende stap gezet door te bepalen dat zij de "sancties" die sinds 2017 aan vijfenvijftig Venezolaanse ambtenaren zijn opgelegd, verlengt tot november 2022. De volgende dag heeft Isabel Santos, om het kwaad nog erger te maken, een ontmoeting gehad met Guaidó (voorstander van een boycot van de verkiezingen) en María Corina Machado (meer dan ooit voorstander van een internationale militaire interventie).

Deze houding is geen verrassing. "Europa heeft twee problemen," vertelde Arreaza, die uit zijn ervaring als voormalig minister van Buitenlandse Zaken put. Het eerste is dat het zeer onderdanig is gebleven aan de Verenigde Staten, ook tijdens de ambtstermijn van Trump, met wie er nochtans enige meningsverschillen waren. Tenslotte einidigde alles altijd met wat Washington beval. Het andere probleem is dat er nog steeds een koloniale mentaliteit heerst. Het onderschat de landen van het Zuiden. Het is onmogelijk om in een verdienstelijke relatie vooruit te komen als we niet als gelijken met elkaar kunnen opschieten. En dat begrijpt Europa niet.

Het voorlopige rapport van de EOM, dat werd uitgebracht vóór de controverse over de uitslag van de verkiezingen in de deelstaat Barinas, is een kopie van wat men zou verwachten (of teleurstellen). Het begint met een eenvoudig "We hebben vooruitgang gezien in het Venezolaanse verkiezingsproces" - een vreemde opmerking, aangezien de EU al vijftien jaar geen verkiezingen in dat land heeft waargenomen! -,en het gaat voort met een reeks negatieve kritieken en beoordelingen, waarvan de meeste opzettelijk voorbijgaan aan de context waarin het land is ondergedompeld. Het is bijvoorbeeld zeer ongepast om de willekeurige terugtrekking van "de controle over hun symbolen en verkiezingskaarten van de leiders en de meest prominente leden van sommige partijen" aan de kaak te stellen, terwijl de zogenaamde "opstand van de plaatsvervangers" niet wordt vermeld. Gunstig voor de electorale optie, verontwaardigd over het onderworpen zijn aan het dictaat van leiders die in het buitenland wonen en tegelijkertijd beslag leggen op de partijen - verstoken van interne verkiezingen en vernieuwing van het leiderschap gedurende soms meer dan tien jaar - hebben militanten, afgevaardigden en plaatsvervangende afgevaardigden "uit het binnenland" zich afgescheiden en, in vertegenwoordiging van de Democratische Actie of Primero Justicia, hun zaak gewonnen bij het TSJ [32].

Nu het eindverslag van de EU eind januari of begin februari 2022 moet worden bekendgemaakt, valt te verwachten dat het zeker met de wind mee zal gaan - d.w.z. in de richting die Washington heeft aangegeven.

Door enkele van zijn beschermelingen aan de verkiezingen te laten deelnemen, wilde het Ministerie van Buitenlandse Zaken van de VS deze gebruiken als een thermometer om de machtsverhoudingen in de Venezolaanse politiek te beoordelen. Zij weten nu waar zij aan toe zijn: het Chavisme heeft gewonnen. Al op 22 november oordeelde Antony Blinken daarom dat de regering van Maduro "de Venezolanen opnieuw de deelname aan een vrij en eerlijk verkiezingsproces had ontzegd". Hij hoeft alleen nog maar orde op zaken te stellen in het huis (dat niet van hem is). En de taak wordt bijzonder moeilijk.

Enerzijds riep Guaido, tegenover de pers en een handvol aanhangers, op tot een bijeenkomst: "Dit is niet het moment voor geschillen tussen partijen," zei hij, "dit is niet het moment voor egoïsme of machtsstrijd, dit is het moment voor bezinning en eenheid." Aan de andere kant, en op hetzelfde moment, werden de gekozen oppositiegouverneurs, Manuel Rosales, Alberto Galíndez en Morel Rodríguez, ontvangen door president Maduro met wie zij zeer hoffelijke opmerkingen maakten. De opkomst van de gematigde oppositie indachtig, heeft het Chavisme laten weten dat het de Democratische Alliantie aan de onderhandelingstafel in Mexico-Stad wil zien.

Ondertussen, binnen het fundamentalisme, brandt de fakkel heet: Guaidó's "minister van buitenlandse zaken", Julio Borges, heeft zojuist zijn ontslag aangekondigd. "We moeten de interim-regering hervormen, die zinvol was om uit de dictatuur te komen, maar die is vervormd en (...) een doel op zich is geworden," verklaarde hij. Borges geeft de schuld aan "een bureaucratie van bijna 1600 mensen" en gaat zelfs nog verder en pleit voor de verdwijning van de voorlopige regering - "een kaste die gebureaucratiseerd is geraakt".

Op 9 en 10 december werden "leiders" uit de "burgermaatschappij", de particuliere sector en regeringen van 110 landen - waaronder achtentwintig van de dertig NAVO-leden - door "opperste leider" Joe Biden bijeengeroepen voor een wereldwijde virtuele bijeenkomst, de "topconferentie voor democratie". Voor Latijns-Amerika werden Cuba, Nicaragua, Bolivia, El Salvador en Venezuela uitgesloten. Aan de andere kant zal Guaidó, die is uitgenodigd, kunnen spreken, aangezien Washington op dit moment geen echt alternatief heeft. Het zou verkeerd zijn zelfgenoegzaam te zijn. In de komende weken zal het Ministerie van Buitenlandse Zaken uitvoerig overleg plegen met het brede spectrum van de radicale Venezolaanse rechtse partijen. Verder heeft de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties op 6 december in New York de regering van Nicolás Maduro opnieuw erkend als de legitieme vertegenwoordiger van Venezuela. Slechts 16 van de 193 landen waren tegen.

* * *